2023 жылы «Қазақстанның орнықтылық қоры» АҚ бағдарламаларының орындалу нәтижелері
1. ҚР БАНК СЕКТОРЫНЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ ОРНЫҚТЫЛЫҒЫ БАҒДАРЛАМАСЫ
2023 жылдың қорытындысы бойынша ҚР банк секторының қаржылық орнықтылығы бағдарламасына қатысатын екінші деңгейдегі банктердің қаржылық орнықтылығының негізгі көрсеткіштері келесідей оң динамиканы көрсетті:
- екінші деңгейдегі банктердің жиынтық активтері 12,0%-ға өсті;
- жиынтық меншікті капитал 38,0%-ға өсті.
ҚР банк секторының қаржылық орнықтылығы бағдарламасының барлық қатысушылары 2023 жыл ішінде пруденциалдық нормативтер бойынша талаптарды орындады (дереккөз: Қазақстан Ұлттық Банкі).
2. ИПОТЕКАЛЫҚ ҚАРЫЗДАРДЫ ҚАЙТА ҚАРЖЫЛАНДЫРУ БАҒДАРЛАМАСЫ
Қор 2023 жылы қарыз алушылардың (кепіл берушілердің) жалғыз тұрғын үйін сақтап қалу, қарыз алушылардың, оның ішінде ХӘОТ-қа жататын қарыз алушылардың берешегін азайтуға және проблемалық қарыздардың үлесін төмендетуге жәрдемдесу мақсатында Қайта қаржыландыру бағдарламасын іске асыруға қатысуын жалғастырды.
1-БӨЛІМ
Бағдарламаның 1-бөлімінің талаптарына сәйкес жалпы сомасы 199,1 млрд теңгеге 32 337 қарыз алушы, оның ішінде бұрын қайта қаржыландырылған қарыздарды өтеуден түскен ақша есебінен 70,3 млрд теңгеге 8 753 қарыз (револьверлік тетікті ескере отырып) қайта қаржыландырылды. 2023 жылы 1-бөлім шеңберінде жалпы сомасы 10,3 млрд теңгеге 800 қарыз, оның ішінде 7,4 млрд теңгеге 529 ХӘОТ қарызы қайта қаржыландырылды. 2023 жылы Қор жалпы сомасы 2 190 млн теңгеге қарыз алушылардың/кепілгердің/кепіл берушінің заңды күшіне енген сот актілерінде көрсетілген мемлекеттік баждарының сомалары бойынша, сондай-ақ шетел валютасындағы қарыздарды қайта қаржыландыру кезінде туындаған бағамдық айырма сомалары бойынша
талаптарды өтеді.
2-БӨЛІМ
Бағдарламаның 2-бөлімі бойынша 2024 жылғы 1 қаңтардағы жағдайға сәйкес 113,4 млн теңге өтемақы сомасына 15 628 қарыз алушы қайта қаржыландырылды. 2023 жылы Бағдарламаның 2-бөлімі бойынша 1,5 млрд теңге өтемақы сомасымен 223 қарыз қайта қаржыландырылды, жалпы сомасы 82,3 млн теңгеге қарыз алушылардың/кепілгердің/кепіл берушінің заңды күшіне енген
сот актілерінде көрсетілген мемлекеттік баж сомалары бойынша талаптар өтелді.
2,1-БӨЛІМ
2024 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша 2-1-бөлімге сәйкес 84,0 млрд теңге сомасына 8 633 ипотекалық қарыз алушыға қосымша көмек көрсетілді. 2023 жылы 2-1-бөлім бойынша жалпы сомасы 16,9 млрд теңгеге 1 321 қарыз бойынша, оның ішінде 14,5 млрд теңгеге 1 046 ХӘОТ қарызы бойынша қосымша көмек көрсетілді. 2023 жылы жалпы сомасы 51,4 млн теңгеге қарыз алушылардың/кепілгердің/кепіл берушінің заңды күшіне енген сот актілерінде көрсетілген мемлекеттік баж сомалары бойынша талаптар өтелді.
Жалпы сомасы 396,5 млрд теңгеге барлығы 56 598 қарыз алушы қайта қаржыландырылды.
3. ТЕҢГЕЛІК ДЕПОЗИТТЕРДІ ҚОРҒАУ БАҒДАРЛАМАСЫ
Қор Теңгелік депозиттерді қорғау бағдарламасын іске асырды, оның шеңберінде 2,6 млн астам депозитордан өтініштер қабылданды. 2023 жылғы наурызда республикалық бюджет пен Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қаражаты есебінен Қор тепе-теңдік талаптармен (50/50) өтемақы төлеу үшін екінші деңгейдегі 17 банкке 306,65 млрд теңге аударды.
Теңгелік депозиттерді қорғау бағдарламасы өтінім беру сипатында болды, осыған байланысты салымшыларға өтемақы (сыйлықақы) алу үшін банкке өтінім беру қажет болды. Өтемақы (сыйлықақы) 2023 жылғы наурызда Теңгелік депозиттерді қорғау бағдарламасына
қатысатын салымшыларға есептелді.
Теңгелік депозиттерді қорғау бағдарламасын қаржыландыруға арналған шығыстар республикалық бюджет пен Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі арасында тепе-теңдік негізде – қаражаттың 50%-ы республикалық бюджет қаражаты есебінен және қалған 50%-ы Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қаражаты есебінен бөлінді.
4. ИПОТЕКАЛЫҚ ТҰРҒЫН ҮЙ БАҒДАРЛАМАСЫ
2023 жылы Қор қатысушы банктер берген 11 511 қарыз бойынша 177,5 млрд теңге сомасына талап ету құқықтарын сатып алды, оның ішінде «7-20-25» бағдарламасы бойынша 177,1 млрд теңгеге 11 473 қарыз, «Баспана хит» НИӨ бойынша 408,6 млн теңгеге 38 қарыз сатып алынды.
5. ЭКОНОМИКАНЫҢ БАСЫМ ЖОБАЛАРЫНА КРЕДИТ БЕРУДІ ҚАРЖЫЛЫҚ ҚОЛДАУ БАҒДАРЛАМАЛАРЫ
2023 жылы экономиканың басым жобаларын дамыту және қолдау мақсатында Қор өңдеуші өнеркәсіп, агроөнеркәсіптік кешен және басқа да маңызды секторлар саласындағы «Қарапайым заттар экономикасы» бағдарламасы бойынша салаларды дамытуға қатысуын жалғастырды. Мәселен, есепті жылы Қор жалпы сомасы 10 млрд теңгеге екінші деңгейдегі банктердің облигацияларын сатып алды.
2023 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша жалпы Басым жобаларды кредиттеу тетігі бойынша екінші деңгейдегі банктер 1,4 трлн теңге сомасына, оның ішінде Қор қаражаты есебінен 206,5 млрд теңгеге 3 703 жобаны қаржыландырды.
2023 жылдың соңында Бағдарламаны іске асыру аяқталды.